Thuốc Erbitux Cetuximab

Thuốc Erbitux, với hoạt chất chính là Cetuximab, là một trong những giải pháp tiên tiến trong điều trị ung thư, đặc biệt là ung thư đại trực tràng di căn và ung thư đầu cổ. Được phát triển bởi Merck KGaA, Erbitux nhắm mục tiêu vào thụ thể EGFR, mang lại hy vọng cho hàng triệu bệnh nhân trên toàn thế giới.

Erbitux Cetuximab một kháng thể đơn dòng nhân hóa thuộc liệu pháp nhắm trúng đích được thiết kế để ức chế thụ thể yếu tố tăng trưởng biểu bì (EGFR) – một protein thường hoạt động quá mức trên bề mặt tế bào ung thư. Thuốc được sử dụng rộng rãi trong điều trị ung thư liên quan đến EGFR, giúp kiểm soát sự phát triển của khối u và cải thiện tỷ lệ sống sót.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư gây ra khoảng 10 triệu ca tử vong trên toàn cầu vào năm 2020, trong đó ung thư đại trực tràng và đầu cổ chiếm tỷ lệ đáng kể. Erbitux đã được FDA phê duyệt lần đầu vào năm 2004, trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu cho bệnh nhân ung thư giai đoạn tiến triển.

Thành phần hoạt chất

• Cetuximab: Nồng độ 5mg/ml hoặc 100mg/ml (tùy dạng lọ), là kháng thể đơn dòng nhắm vào EGFR.
• Natri clorid, glycine, polysorbate 80, axit citric monohydrat, nước cất pha tiêm.

(Lưu ý: Thành phần tá dược có thể thay đổi theo quốc gia, hãy kiểm tra thông tin từ nhà sản xuất Merck.)

Thuốc Erbitux được dùng điều trị gì?

Erbitux được chỉ định trong các trường hợp sau:

• Ung thư đại trực tràng di căn (mCRC): Dành cho bệnh nhân có khối u mang gen RAS loại hoang dại (wild-type RAS), thường kết hợp với hóa trị như FOLFIRI (irinotecan, 5-FU, leucovorin) hoặc FOLFOX (oxaliplatin, 5-FU, leucovorin).
• Ung thư đầu cổ (SCCHN): Điều trị ung thư tế bào vảy vùng đầu cổ tiến triển cục bộ hoặc di căn, kết hợp với xạ trị hoặc cisplatin.

Theo National Cancer Institute (NCI), khoảng 40-50% bệnh nhân ung thư đại trực tràng có khối u biểu hiện EGFR, khiến Erbitux trở thành lựa chọn quan trọng trong phác đồ điều trị.

Cơ Chế Hoạt Động

• Ức chế EGFR: Erbitux gắn vào thụ thể EGFR, ngăn chặn tín hiệu tăng sinh tế bào ung thư qua con đường MAPK và PI3K.
• Kích hoạt miễn dịch: Thuốc kích thích cơ chế ADCC (Antibody-Dependent Cellular Cytotoxicity), giúp hệ miễn dịch tiêu diệt tế bào ung thư.
• Hiệu quả lâm sàng: Nghiên cứu trên The Lancet Oncology (2021) cho thấy Erbitux kết hợp hóa trị tăng thời gian sống không tiến triển (PFS) lên 8,6 tháng so với 5,4 tháng ở nhóm không dùng Erbitux.

Dược Động Học

• Hấp thu: Truyền tĩnh mạch (IV), không có sinh khả dụng đường uống.
• Phân bố: Thể tích phân bố khoảng 2-3 L/kg, tập trung trong huyết tương và mô kẽ.
• Chuyển hóa: Bị phân giải bởi hệ thống lưới nội mô, không qua gan hay thận.
• Thải trừ: Thời gian bán thải khoảng 97 giờ (khoảng 4 ngày), phù hợp với lịch truyền hàng tuần.

Erbitux Được Sử Dụng Như Thế Nào?

• Phương pháp: Truyền tĩnh mạch tại bệnh viện hoặc cơ sở y tế, do nhân viên y tế thực hiện.
• Thời gian truyền:
  • Liều đầu: 120 phút.
  • Liều sau: 60 phút.
• Chuẩn bị: Bệnh nhân cần dùng thuốc kháng histamine (như diphenhydramine) trước khi truyền để giảm nguy cơ phản ứng dị ứng.

Liều Dùng Của Erbitux Là Bao Nhiêu?

• Liều khởi đầu: 400 mg/m² diện tích bề mặt cơ thể (BSA), truyền trong 2 giờ.
• Liều duy trì: 250 mg/m²/tuần, truyền trong 1 giờ.
• Thời gian điều trị: Tiếp tục cho đến khi bệnh tiến triển hoặc xuất hiện độc tính không dung nạp được.

Bảng Liều Dùng Tham Khảo

Chỉ Định	Liều Khởi Đầu	Liều Duy Trì	Tần Suất
Ung thư đại trực tràng	400 mg/m²	250 mg/m²	1 lần/tuần
Ung thư đầu cổ	400 mg/m²	250 mg/m²	1 lần/tuần

Triệu chứng: Không có báo cáo cụ thể về quá liều nghiêm trọng, nhưng có thể gặp tăng phát ban da, mệt mỏi hoặc hạ magie máu. Xử lý: Ngừng truyền, theo dõi sát và liên hệ bác sĩ để điều trị triệu chứng.

Vì thuốc được quản lý tại cơ sở y tế, việc quên liều rất hiếm. Nếu bỏ lỡ, liên hệ bác sĩ để sắp xếp lịch truyền sớm nhất.

Erbitux Gây Ra Những Tác Dụng Phụ Nào?

Thường gặp (≥10%):

• Phát ban da giống mụn trứng cá (80-90% bệnh nhân).
• Mệt mỏi, buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu.

Nghiêm trọng (<1-5%):

• Phản ứng truyền dịch (sốt, khó thở) – xảy ra ở 3% bệnh nhân (theo FDA).
• Giảm magie máu (hypomagnesemia) – 10-15% trường hợp.
• Viêm phổi kẽ (hiếm, tỷ lệ <1%, nhưng có thể gây tử vong).

Theo Journal of Clinical Oncology (2020), phát ban da nặng có liên quan đến hiệu quả điều trị tốt hơn, với 70% bệnh nhân gặp phát ban cấp độ 3-4 đáp ứng tích cực hơn.

Khi Nào Không Nên Dùng Erbitux?

• Quá mẫn với Cetuximab hoặc protein chuột (do sản xuất từ tế bào chuột).
• Ung thư đại trực tràng có đột biến RAS (KRAS/NRAS), vì thuốc không hiệu quả ở nhóm này.
• Theo dõi tim mạch: Nguy cơ rối loạn nhịp tim do giảm magie hoặc kali.
• Xét nghiệm RAS: Bắt buộc kiểm tra trạng thái gen RAS trước điều trị.
• Quản lý da: Sử dụng kem dưỡng ẩm hoặc kháng sinh (như doxycycline) để giảm phát ban.
• Thuốc có thể gây mệt mỏi, chóng mặt, ảnh hưởng đến khả năng lái xe hoặc vận hành máy móc. Tránh các hoạt động này nếu gặp tác dụng phụ.
• Mang thai: Không khuyến cáo (Loại C theo FDA), do nguy cơ gây hại cho thai nhi. Phụ nữ cần tránh thai trong và 2 tháng sau khi ngừng thuốc.
• Cho con bú: Không dùng, vì Cetuximab có thể bài tiết qua sữa mẹ, gây nguy hiểm cho trẻ.

Erbitux Tương Tác Với Thuốc Nào?

• Hóa trị: Tăng độc tính khi kết hợp với cisplatin hoặc 5-FU.
• Thuốc ức chế EGFR khác: Tránh dùng cùng để tránh chồng chéo cơ chế.
• Thông báo cho bác sĩ tất cả thuốc đang dùng để tránh tương tác bất lợi.

Bảo Quản Thuốc Erbitux Như Thế Nào?

• Nhiệt độ: 2-8°C (trong tủ lạnh), không để đông lạnh.
• Tránh ánh sáng: Bảo quản trong hộp gốc.
• Thời hạn sử dụng: Thường 24 tháng từ ngày sản xuất, kiểm tra bao bì.

Thông tin thêm

• Nghiên cứu CRYSTAL (NEJM, 2018) cho thấy Erbitux kết hợp FOLFIRI tăng tỷ lệ sống sót toàn phần (OS) lên 28,7 tháng so với 21 tháng ở nhóm hóa trị đơn thuần.
• Với ung thư đầu cổ, Erbitux kết hợp xạ trị cải thiện thời gian sống thêm 19 tháng so với xạ trị đơn độc (Bonner et al., 2006).
• Kéo dài thời gian sống không tiến triển (PFS) và sống sót toàn phần (OS).
• Tăng tỷ lệ đáp ứng ở bệnh nhân RAS hoang dại (wild-type), lên đến 59,3% khi kết hợp FOLFIRI (theo CRYSTAL Trial).

Thuốc Erbitux (Cetuximab) là một bước tiến quan trọng trong điều trị ung thư đại trực tràng và đầu cổ, mang lại hiệu quả vượt trội khi được sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, để đạt kết quả tốt nhất, bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn y tế và theo dõi sát sao. Bạn đang tìm hiểu về Erbitux cho bản thân hoặc người thân? Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phác đồ điều trị tối ưu!

Biên tập nội dung: Nhà Thuốc Hồng Ân