Ung thư cổ tử cung: Nguyên nhân, dấu hiệu, điều trị

Ung thư tử cung (ung thư nội mạc tử cung) là gì?

Ung thư nội mạc tử cung xảy ra khi các tế bào trong lớp nội mạc (lớp lót bên trong tử cung) phát triển bất thường và mất kiểm soát. Đây là loại ung thư phổ biến nhất của tử cung, thường gặp ở phụ nữ lớn tuổi, đặc biệt sau mãn kinh. May mắn là nếu phát hiện sớm, bệnh có tỷ lệ chữa khỏi rất cao.

Nguyên nhân chính của ung thư  tử cung liên quan chặt chẽ đến virus HPV (Human Papillomavirus – virus u nhú ở người). Dưới đây là các yếu tố chính:

Các giai đoạn của ung thư tử cung là gì?

Ung thư tử cung (hay còn gọi là ung thư nội mạc tử cung) thường được phân loại thành 4 giai đoạn chính (I, II, III, IV) dựa trên mức độ phát triển của khối u, khả năng xâm lấn vào các mô lân cận và lan rộng (di căn) ra các cơ quan khác trong cơ thể. Việc phân giai đoạn này dựa trên hệ thống của FIGO (Liên đoàn Phụ khoa và Sản khoa Quốc tế) và được xác định qua khám lâm sàng, xét nghiệm hình ảnh (như MRI, CT) và đôi khi là phẫu thuật.

1. Giai đoạn I: Ung thư còn giới hạn ở tử cung

• Mô tả: Đây là giai đoạn sớm nhất. Ung thư chỉ nằm ở lớp nội mạc tử cung (lớp lót bên trong tử cung) hoặc mới xâm lấn nhẹ vào lớp cơ tử cung (myometrium).
  • IA: Ung thư chỉ ở nội mạc hoặc chưa xâm lấn quá nửa lớp cơ tử cung.
  • IB: Ung thư đã xâm lấn sâu hơn, vượt quá nửa lớp cơ tử cung, nhưng vẫn chưa ra ngoài tử cung.
• Triệu chứng: Có thể có chảy máu âm đạo bất thường (nhất là sau mãn kinh), nhưng nhiều người không có triệu chứng rõ rệt.
• Tỷ lệ sống sót: Rất cao, khoảng 85-95% trong 5 năm nếu được điều trị đúng cách.

2. Giai đoạn II: Ung thư lan đến cổ tử cung

• Mô tả: Khối u đã lan từ thân tử cung xuống cổ tử cung, nhưng chưa vượt ra ngoài tử cung.
• Triệu chứng: Chảy máu âm đạo, đau vùng chậu, hoặc tiết dịch bất thường có thể rõ hơn.
• Tỷ lệ sống sót: Vẫn khá tốt, khoảng 70-80% trong 5 năm, tùy vào mức độ xâm lấn và sức khỏe tổng thể.

3. Giai đoạn III: Ung thư lan ra ngoài tử cung nhưng vẫn trong vùng chậu

• Mô tả: Ung thư đã lan ra khỏi tử cung, có thể đến:
  • IIIA: Ống dẫn trứng, buồng trứng, hoặc lớp thanh mạc tử cung.
  • IIIB: Âm đạo hoặc các mô xung quanh tử cung (parametrium).
  • IIIC: Các hạch bạch huyết vùng chậu hoặc gần động mạch chủ.
• Triệu chứng: Đau vùng chậu, sưng chân (do chèn ép hạch), hoặc khó tiểu.
• Tỷ lệ sống sót: Giảm còn khoảng 40-60% trong 5 năm, tùy thuộc vào mức độ lan rộng.

4. Giai đoạn IV: Ung thư di căn xa

Đây là giai đoạn nặng nhất. Ung thư đã lan đến các cơ quan xa ngoài vùng chậu. Tỷ lệ sống sót thấp, dưới 20% trong 5 năm, nhưng điều trị vẫn có thể giúp kéo dài sự sống và giảm triệu chứng.

• • IVA: Xâm lấn vào bàng quang hoặc ruột.
  • IVB: Di căn đến phổi, gan, xương, hoặc các bộ phận khác.
• Triệu chứng: Đau dữ dội, sụt cân, khó thở (nếu di căn phổi), vàng da (nếu di căn gan).

Ung thư tử cung giai đoạn I có nguy hiểm không?

Không, ung thư tử cung giai đoạn I không quá nguy hiểm nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Đây là giai đoạn sớm nhất, khi ung thư còn “nằm im” trong tử cung và chưa lan đi đâu. Với các phương pháp điều trị hiện đại như phẫu thuật cắt tử cung (hysterectomy), đôi khi kết hợp xạ trị hoặc hóa trị nhẹ (nếu cần), bệnh nhân có cơ hội rất cao để hồi phục hoàn toàn.

• Tiên lượng: Tỷ lệ sống sót sau 5 năm ở giai đoạn I là 85-95%, thậm chí nhiều người sống khỏe mạnh lâu hơn thế. Ví dụ, nếu bạn phát hiện sớm qua dấu hiệu như chảy máu sau mãn kinh và đi khám ngay, khả năng chữa khỏi gần như tuyệt đối.
• Điều trị phổ biến: Thường chỉ cần phẫu thuật cắt bỏ tử cung và buồng trứng (nếu đã mãn kinh). Nếu ung thư ở mức IA và bệnh nhân còn trẻ muốn giữ khả năng sinh sản, có thể cân nhắc phương pháp bảo tồn, nhưng rất hiếm.
• Lưu ý: Dù không quá nguy hiểm, bạn vẫn cần theo dõi định kỳ sau điều trị để đảm bảo ung thư không tái phát.

Nói đơn giản, giai đoạn I giống như “báo động sớm” – nếu xử lý tốt, bạn hầu như không phải lo lắng nhiều.

Giai đoạn IV có nghĩa là gì?

Giai đoạn IV là giai đoạn nặng nhất và nguy hiểm nhất của ung thư tử cung. Lúc này, ung thư không còn giới hạn ở tử cung hay vùng chậu nữa mà đã di căn (lan rộng) đến các cơ quan xa trong cơ thể như phổi, gan, xương, hoặc thậm chí não. Đây là dấu hiệu cho thấy bệnh đã tiến triển rất nghiêm trọng.

• • IVA: Ung thư xâm lấn trực tiếp vào bàng quang hoặc ruột, gây triệu chứng như tiểu ra máu, đau khi đi vệ sinh, hoặc tắc ruột.
  • IVB: Ung thư lan đến các cơ quan xa hơn qua đường máu hoặc bạch huyết, ví dụ: phổi (gây ho, khó thở), gan (vàng da, đau bụng), xương (đau nhức, dễ gãy).

Tỷ lệ sống sót 5 năm giảm xuống dưới 20%, thậm chí thấp hơn nếu sức khỏe tổng thể yếu. Tuy nhiên, con số này chỉ là trung bình – một số người vẫn sống lâu hơn nhờ điều trị phù hợp. Ở giai đoạn này, mục tiêu không còn là chữa khỏi hoàn toàn mà là kiểm soát triệu chứng và kéo dài sự sống. Các phương pháp bao gồm:

• Hóa trị để làm chậm sự phát triển của ung thư.
• Xạ trị giảm đau hoặc thu nhỏ khối u.
• Thuốc nhắm mục tiêu (như Avastin – bevacizumab) để kìm hãm mạch máu nuôi ung thư.
• Chăm sóc giảm nhẹ để cải thiện chất lượng cuộc sống.

Ví dụ, nếu ung thư di căn đến phổi, bạn có thể được dùng Avastin kết hợp hóa trị để giảm khó thở và kiểm soát bệnh. Dù khó chữa khỏi, những tiến bộ y học hiện nay vẫn mang lại hy vọng kéo dài thời gian sống và giảm đau đớn.

Điều trị phụ thuộc vào giai đoạn bệnh, sức khỏe tổng thể và mong muốn giữ khả năng sinh sản. Dưới đây là các lựa chọn:

a. Giai đoạn sớm (I và II)

• Phẫu thuật: Phương pháp chính.
  • Cắt tử cung toàn phần: Loại bỏ tử cung, cổ tử cung, thường kèm ống dẫn trứng và buồng trứng.
  • Nạo hạch: Kiểm tra hạch bạch huyết vùng chậu để xem ung thư có lan không.
• Xạ trị: Dùng tia phóng xạ để tiêu diệt tế bào ung thư còn sót, thường áp dụng sau phẫu thuật nếu nguy cơ tái phát cao.
• Hormone liệu pháp: Dùng progesterone (dạng viên hoặc đặt vòng) để làm chậm ung thư, dành cho trường hợp muốn giữ tử cung (rất hiếm, chỉ ở giai đoạn sớm).
• Tiên lượng: Rất tốt, gần 90% bệnh nhân giai đoạn I sống sót trên 5 năm.

b. Giai đoạn tiến triển (III và IV)

• Phẫu thuật: Có thể vẫn cắt tử cung, nhưng mục tiêu là giảm khối u.
• Hóa trị: Dùng thuốc (carboplatin, paclitaxel) để tiêu diệt tế bào ung thư lan rộng.
• Xạ trị: Kết hợp để kiểm soát triệu chứng hoặc thu nhỏ khối u.
• Thuốc nhắm mục tiêu: Ví dụ, Avastin (bevacizumab) – ngăn mạch máu nuôi khối u, dùng ở giai đoạn IV.
• Tiên lượng: Tỷ lệ sống sót giảm, nhưng điều trị giúp kéo dài sự sống và giảm đau.

c. Điều trị bảo tồn

• Chỉ áp dụng ở giai đoạn IA, bệnh nhân trẻ muốn sinh con: Dùng progesterone liều cao và theo dõi chặt chẽ, nhưng hiếm khi được chọn vì nguy cơ tái phát.